Strona poświęcona twórczości Andrzeja Krzanowskiego

Pieśni północne

Mój Bóg nie umarł jeszcze i wciąż żyje we mnie

Widzę Go we śnie i w trwodze porannej

Unosi chóry nad milczącą ziemią

I szuka światła w moim małym serc

 Mój Bóg nie umarł jeszcze i wciąż mrok wybiela

Rozpędza chmury i głodne zwierzęta

Przynosi leki w chorujące ciało

Zapala ognie gdy padam zlękniony

*

Śmierć swoją wołaj w nieustannym bólu

Kiedy już umysł przenika znużenie

Kiedy się w rzeczy poczyna zwątpienie

Proś aby przyszła proś o przebaczenie

Śmierć swoją wołaj w nieustannym lęku

Kiedy cię wiara nagle opuściła

Kiedy przez ciało płynie krew przegniła

Proś aby przyszła i trwogę spełniła

*

Wy którzy nigdy słuchać mnie nie chcecie

Opuśćcie czoła gdy umierać zacznę

We wrotach grobu wszystko wam przebaczę

Nawet te rany które nie chcą zasnąć

 Wy którzy nigdzie widzieć mnie nie chcecie

Otwórzcie oczy  gdy odchodzić zacznę

Bo pozostawiam źródła takie czyste

Że tylko w śmierci pojmiecie ich jasność

Pieśni północne stanowią chóralną interpretację trzech z dwunastu części wiersza o tym samym tytule przedwcześnie zmarłego, żyjącego w nieuleczalnym cierpieniu, alkoholowym marazmie i samotności, wybitnego poety– Kazimierza Ratonia (zaliczanego do kręgu „poetów wyklętych”).

[…] „Mój Bóg nie umarł jeszcze i wciąż żyje we mnie” – śpiewa chórowo kompozytor, wybrawszy z Ratonia ogniwo VI. Półtonowość, śmiałe zestawienia jak u Nono, lecz wkrótce solenna agogika przynosi poprzez trudności chromatyczne i ostrą harmonikę również przejawy diatoniczne, czy to w motywach, czy we współbrzmieniach. […] Partytura dzieli się na trzy części; najpierw „Lento”, potem mamy minimalnie szybszą, w „Ratoniu” trzecią kwestię „Śmierć swoją wołaj w nieustannym bólu”, dopowiedzianą trzema rzeczownikami – kluczami: znużenie – zwątpienie – przebaczenie. Ogniwo zaś ostatnie, u Ratonia ósme, zaczynające się wersami, które dziwnie brzmią – intuicyjnie – w ustach przedwcześnie zmarłego k o m p o z y t o r a: „Wy którzy nigdy słuchać mnie nie chcecie / Opuście czoła gdy odchodzić zacznę”, domyka nadzieja mimo wszystko: „Bo pozostawiam źródła takie czyste / Że tylko w śmierci pojmiecie ich jasność”.

J a s n o ś ć – cel i sens. […] Wszystko to nie tylko niesie, lecz zarazem poszerza Muzyka, jednocześnie autonomiczna, a w zespoleniu poetyckim semantyczna, jej falowania agogiczne, dynamika, kolory i gry rejestrów, również skrajnych, mówienie muzyką i – w odwzajemnieniu – muzyka poezji.

Bożena Gieburowska, książeczka dołączona do płyty Camerata Silesia sings Silesian Composers, Towarzystwo Muzyczne im. Andrzeja Krzanowskiego w Katowicach, 2018