
I Kwartet smyczkowy
[…] Niemal półgodzinny utwór jest czteroczęściowy z pointującą go dodaną kodą. Najbardziej zróżnicowaną fakturalnie i wyrazowo częścią jest pierwsza, niemal rapsodyczna w częstych zmianach narracji i brzmienia – od początkowo rozproszkowanej, quasi-punktualistycznej faktury przez jej zgęszczenia i scalenia do wcześnie pojawiającej się lokalnej kulminacji w nasyconych pionach akordowych. „Zmiana kroku” następuje przez wprowadzenie gry pizzicato, która staje się tłem dla motywów granych molto vibrato, następuje przyspieszanie akcji dźwiękowej w kierunku wyrazu „con vigore”, intensywnego, lecz dynamicznie cieniowanego do poziomu piano pianissimo, a gdy wydaje się, że część się kończy, glissandami ulatując w górę skali, muzyka kieruje się ku ekspresji lirycznej w splotach figuracji, glissand, motywów granych z dużym wibratem, kontrapunktowanych płaszczyznami pizzicatowymi. Druga część – Lento assai. Adagio ma charakter quasi-pieśniowy – jej liryczny charakter uzyskany jest barwą – grą z tłumikiem, sul ponticello, tremolami w dynamice pp–ppp, tłem barwy, na którym budowane są rozległe frazy melodyczne poszczególnych instrumentów. Jeśli pierwszą część tego utworu można uznać za bardzo swobodną reminiscencję czy reinterpretację klasycznego allegra sonatowego z elementami techniki wariacyjnej czy układu ronda, część drugą jako współczesną odpowiedź na tradycyjną, pieśniową część wolną, to część trzecia – Scherzando – analogii tej nie burzy, lecz ją wspiera. Tę część opanowuje motoryczność ruchu, ruchu „con vigore” gdzie ową scherzowość tytułową dookreśla gra staccato i kapryśność w nieregularnych, graficznie przybliżanych w ich kształtach glissandach. Trudno tu dopatrzyć się schematu triowego czy nawet rondowego – jest kalejdoskopowość. I w końcu – w miejsce klasycznie finałowej części szybkiej następuję jednak część wolna – Lento inicjowane przez cantabile wiolonczeli i przechodzące w narrację falującą, w polifonię faktur schodzących się i się rozchodzących. Pointą całości staje się Coda z minikadencjami solistycznymi pierwszych skrzypiec i altówki. Lapidarny akord wieńczy całość.
Andrzej Chłopecki, Kwartet
smyczkowy w twórczości „pokolenia stalowowolskiego”,
książeczka dołączona do płyty Pokolenie Stalowowolskie, Fundacja Musica Pro Bono, 2011
Dyplom za III miejsce na Konkursie Kompozytorskim Carla Marii Webera w Dreźnie za utwór I Kwartet smyczkowy wersja A, fot. archiwum rodzinne
#kwartet #smyczkowy