Strona poświęcona twórczości Andrzeja Krzanowskiego

[…] Tytuł utworu z jednej strony jest zakodowaną nazwą imion moich najbliższych, z drugiej zaś wskazuje na nasze „miejsce na ziemi”, czyli miasteczko Czechowice-Dziedzice położone na prawym brzegu Wisły, gdzie powstała większość moich kompozycji. „Alkagran” jest utworem jednoczęściowym o fakturze polifonicznej, zdominowanej techniką kanonicznego prowadzenia głosów, będącej wynikiem nieustannych, gęstych splotów linii melodycznych i pasm dźwiękowych. W organizowaniu elementów muzycznych kierowałem się zasadą jedności i spoistości, a często stosowana zasada symetrii osiowej służy do konstruowania zarówno pionów harmonicznych, jak i przebiegów czasowych. W całym utworze przeważa aleatoryczna polimetria planów z charakterystycznymi przesunięciami rytmicznymi. Polifoniczno-aleatoryczne prowadzenie głosów i planów oddziałuje w dużym stopniu na harmonikę „Alkagranu”. Jest ona z jednej strony wypadkową splotu wielu linii melodycznych lub płaszczyzn dźwiękowych, z drugiej zaś zaplanowanym postępem współbrzmień o określonej strukturze interwałowej. Na jakość brzmieniową utworu mają wpływ oczywiście wszystkie współdziałające ze sobą elementy, jednak w wypadku „Alkagranu” decydujące znaczenie posiada odpowiedni dobór regestrów i często nietradycyjne na akordeonie sposoby wydobywania dźwięku. „ALKAGRAN  czyli jedno miejsce na prawym brzegu Wisły” na kwintet akordeonowy napisałem dla Warszawskiego Kwintetu Akordeonowego”, z którym to zespołem współpracuję od 1975 roku. Utwór dedykowany jest przyjacielowi, Andrzejowi Chłopeckiemu. Prawykonanie „ALKAGRANU” odbyło się 4 kwietnia 1981 roku podczas Dni Muzyki Organowej w Krakowie, na koncercie laureatów Konkursu Kompozytorskiego im. A. Malawskiego (1980), na którym utwór otrzymał III nagrodę.

Alkagran jest kontynuacją doświadczeń kompozytora w zakresie materiału dźwiękowego i konstrukcji formy oraz możliwości brzmieniowych akordeonu, które wypracował zwłaszcza w cyklu pięciu Studiów. Tytuł jest z jednej strony akronimem imion najbliższych kompozytora, z drugiej zaś wskazuje na miejsce na prawym brzegu Wisły, czyli rodzinne miasto Andrzeja Krzanowskiego. Utwór ten nie jest jednak muzyczną refleksją na tematy rodzinne. Kompozycja jest jednoczęściowa, ale wykazuje podział na sześć odcinków z wewnętrznymi fazami. Krzanowski określił Alkagran jako „utwór czysto polifoniczny. Nie występuje tu typowa homofonia czy sonorystyka, jest tu tylko polifonia”.

Tytuł utworu jest akronimem imion członków rodziny kompozytora: AL (córka, Aleksandra), KA (syn, Kamil), GR (żona, Grażyna), AN (Andrzej).
Tytułem tym nazwany zostało odbywający się w Czechowicach-Dziedzicach festiwal poświęcony Andrzejowi Krzanowskiemu – Jesienny Festiwal Muzyczny Alkagran. Jego pierwsza edycja odbyła się w 1991 roku, w rocznicę śmierci kompozytora. W ramach tej imprezy organizowany jest m.in. Konkurs Akordeonowy im. Andrzeja Krzanowskiego.

Nagrania

• CD: Virtuosi of the Accordion, Włodzimierz Lech Puchnowski & his Warsaw Accordion Quintet, Acte Préalable AP0071
  
• Internet: Alkagran czyli jedno miejsce na prawym brzegu Wisły