Strona poświęcona twórczości Andrzeja Krzanowskiego

I. Preludium

II. Kanon

III. Taniec

IV. Aria

V. Toccata

Divertimento jest […] formą cykliczną, złożoną z kilku krótkich części, mających budowę zarówno wariacyjną, stylizowanych (choć u Krzanowskiego, dość przewrotnie, na modłę rodzimego folkloru) tańców, jak i swobodną. Wziąwszy również pod uwagę wcześniejsze awangardowe eksperymenty kompozytora na gruncie faktury utworu, tutaj jawi się ona wyjątkowo przejrzyście, co wraz z wielobarwnym zróżnicowaniem charakterów poszczególnych części oraz wyraźnej obecności elementów tanecznych w niektórych z nich, powoduje, jakoby utwór balansował gdzieś na pograniczu muzyki poważnej i lekkiej. […] Kluczowe znaczenie w przebiegu utworu zdaje się mieć właśnie Aria, łudząco w wyrazie podobna do serenady, rozumianej zarówno jako utwór na instrument solo, nawiązujący do liryki wokalnej, jak i pieśń do ukochanej. Nie pozostaje to bez znaczenia zwłaszcza w kontekście szczególnej dedykacji, jaką utwór został opatrzony – „Mojej Żonie”.

Ze względu na stosunkowo duże zagęszczenie treści na przestrzeni miniaturowej formy, niemal aforystyczny charakter Divertimenta przywołuje skojarzenia z poezją. Obecne w nim motywy oniryczne, pełne namiętności, żarliwe dialogi, intymny charakter poszczególnych fragmentów oraz samej dedykacji odsłaniają jego liryczne korzenie, a przewodnia, podskórnie wyczuwalna, tematyka miłosna wskazywać może na jego synkretyczną więź z erotykiem.

W warstwie dźwiękowej Divertimenta nie brak też, jakże charakterystycznych dla twórczości Krzanowskiego, sekundowo-trytonowych interwałowych serii.

Na przestrzeni każdej z pięciu części utworu zarysowują się jakby dwa, pozostające do siebie w dyskretnym kontraście, formotwórcze plany, współtworzące jednak spójną całość. Ta rozbieżność wyraża się niekiedy przez stanowczy kontrapunkt dla pełnych liryzmu, malowniczych, niemal wokalnych melodii; innym razem jako głos dialogujący przez imitację drobnych motywów wiodącego głosu; czasem jako ścisła imitacja głosu głównego w inwersji; kiedy indziej jako skoczny akordowy akompaniament do iście ludowej przyśpiewki; a także jako natrętnie powtarzająca się struktura harmoniczno-rytmiczna, uporczywie zakłócająca ciągłość „rozbrykanych” po rejestrach sekwencji akordów. Współgranie obu płaszczyzn przejawia się natomiast w momentach, kiedy wpadają razem w wir szaleńczego tańca, tworzą wspólne kadencje, odnajdują zgodność brzmieniową, kiedy drugi głos dopełnia harmonicznie melodie lirycznej pieśni. Taka budowa przywodzi na myśl perypetie dwojga kochanków, którzy, połączeni przez los, „uśmiechnięci, wpółobjęci / próbują szukać zgody / choć różnią się od siebie / jak dwie krople czystej wody”.

Piotr G. Pilch, Książka programowa XXIV Jesiennego Festiwalu Muzycznego Alkagran, 2018

Kompozycja ta była utworem obowiązkowym podczas XI Konkursu Akordeonowego im. Andrzeja Krzanowskiego Alkagran w Czechowicach-Dziedzicach w 2018.